Νέος ΚΟΚ (Ν. 5209/2025): Αυστηρότητα, Υποτροπή και Κλιμακωτές Ποινές για Ασφαλείς Δρόμους
Ο Νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας (Ν. 5209/2025 - ΦΕΚ 100/Α/13-6-2025) τέθηκε σε ισχύ από τις 13 Σεπτεμβρίου 2025, φέρνοντας σαρωτικές αλλαγές στον τρόπο αντιμετώπισης των τροχαίων παραβάσεων.
Ο κεντρικός στόχος του νέου ΚΟΚ είναι η πρόληψη και η καλλιέργεια οδηγικής συνείδησης, με ιδιαίτερη έμφαση στην αποτροπή της επικίνδυνης οδήγησης. Για τον λόγο αυτό, εισάγεται ένα συνεκτικό και κλιμακωτό σύστημα ποινών, που γίνεται ιδιαίτερα αυστηρό σε περιπτώσεις υποτροπής.
Οι Βασικές Αλλαγές: Έμφαση στον Οδηγό και την Υποτροπή
Μία από τις σημαντικότερες αλλαγές είναι ότι οι ποινές αφορούν κυρίως τον οδηγό—δηλαδή το χρηματικό πρόστιμο, την αφαίρεση της άδειας οδήγησης και τους βαθμούς ποινής ΣΕΣΟ—και όχι τόσο το όχημα (αφαίρεση άδειας κυκλοφορίας), καθώς αυτό μπορεί να χρησιμοποιείται από περισσότερους οδηγούς.
Επιπλέον, ο νέος ΚΟΚ κατάργησε τη δυνατότητα έκπτωσης 50% για τους παραβάτες που εξοφλούσαν τις κλήσεις της Τροχαίας εντός 10 ημερών, ρύθμιση που ίσχυε με τον προηγούμενο ΚΟΚ.
Το κλειδί του νέου νόμου είναι το Σύστημα Ελέγχου της Συμπεριφοράς των Οδηγών (Σ.Ε.Σ.Ο.) και η έννοια της Υποτροπής, η οποία ορίζεται ως η διάπραξη της ίδιας παράβασης εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος (συνήθως πέντε (5) ετών). Μετά την πάροδο των πέντε (5) ετών από την τελευταία παράβαση χωρίς νέα υποτροπή, κάθε νέα παράβαση θεωρείται ως πρώτη.
Αυστηρά Πρόστιμα και Ποινές ανά Κατηγορία
Ο νέος ΚΟΚ επιβάλλει ιδιαίτερα αυστηρές κυρώσεις σε παραβάσεις που εγκυμονούν κινδύνους για την οδική ασφάλεια:
1. Χρήση Κινητού Τηλεφώνου κατά την Οδήγηση
Η χρήση κινητού τηλεφώνου εν κινήσει, χωρίς τη χρήση ανοικτής ακρόασης ή ειδικής θέσης, απαγορεύεται.
| Περίπτωση | Πρόστιμο | Αφαίρεση Άδειας |
| Κανονική Παράβαση | €350 | 30 ημέρες |
| 1η Υποτροπή (5 έτη) | €1.000 | 180 ημέρες |
| 2η Υποτροπή (5 έτη) | €2.000 | 1 έτος |
Εάν η χρήση κινητού οδηγήσει σε τροχαίο ατύχημα με βαριά σωματική βλάβη ή θάνατο, προβλέπονται ποινικές κυρώσεις (όπως η επικίνδυνη οδήγηση του Ποινικού Κώδικα). Σε αυτές τις περιπτώσεις, η έρευνα μπορεί να συμπεριλάβει την άρση του απορρήτου του περιεχομένου των επικοινωνιών και των δεδομένων θέσης.
2. Οδήγηση Υπό την Επήρεια Αλκοόλ
Η οδήγηση υπό την επήρεια οινοπνεύματος αντιμετωπίζεται με κλιμακούμενες ποινές:
| Συγκέντρωση Αλκοόλ (g/l αίματος / mg/l εκπνεόμενου) | Πρόστιμο | Αφαίρεση Άδειας/Στοιχείων | Επιπλέον Ποινή |
| 0,50 – 0,80 g/l (0,25 – 0,40 mg/l) | €350 | 30 ημέρες | Υποχρεωτική ακινητοποίηση οχήματος |
| 0,80 – 1,10 g/l (0,40 – 0,60 mg/l) | €700 | 90 ημέρες | Υποχρεωτική ακινητοποίηση οχήματος |
| Άνω του 1,10 g/l (Άνω του 0,60 mg/l) | €1.200 | 180 ημέρες (άδεια & πινακίδες) | Φυλάκιση τουλάχιστον 2 μηνών (έως 5 έτη) |
Σε περίπτωση υποτροπής, τα πρόστιμα αυξάνονται έως €4.000 και η αφαίρεση άδειας μπορεί να φτάσει τα 10 έτη.
3. Μη Χρήση Ζώνης Ασφαλείας ή Κράνους
Η μη χρήση ζώνης ασφαλείας από τον οδηγό (Ι.Χ.) ή κράνους (για οδηγούς και συνεπιβάτες μοτοποδηλάτων/μοτοσικλετών) επισύρει αυστηρές ποινές:
| Ρόλος/Παράβαση | Πρόστιμο | Αφαίρεση Άδειας |
| Οδηγός (Ζώνη/Κράνος) | €350 | 30 ημέρες |
| Συνεπιβάτης (Ζώνη/Κράνος) | €150 (για τον συνεπιβάτη, αλλά επιβαρύνεται και ο οδηγός) | — |
Η μη χρήση ειδικών μέσων συγκράτησης παιδιών τιμωρείται επίσης με πρόστιμο €350 και αφαίρεση άδειας και στοιχείων κυκλοφορίας για τριάντα (30) ημέρες.
4. Υπερβολική Ταχύτητα
Οι ποινές για την υπέρβαση του ορίου ταχύτητας κλιμακώνονται ανάλογα με τη σοβαρότητα της παράβασης:
| Υπέρβαση Ορίου | Πρόστιμο | Αφαίρεση Άδειας/Στοιχείων |
| Έως 20 χλμ./ώρα | €150 | — |
| 20 – 30 χλμ./ώρα | €150 | 20 ημέρες |
| 30 – 50 χλμ./ώρα | €350 | 30 ημέρες (και στοιχεία κυκλοφορίας) |
| Άνω των 50 χλμ./ώρα | €700 | 60 ημέρες |
| Άνω των 200 χλμ./ώρα ή «Κόντρες» | €2.000 | 1 έτος |
Σε περίπτωση υποτροπής για οδήγηση με ταχύτητα άνω των 200 χλμ./ώρα, το πρόστιμο μπορεί να φτάσει τα €8.000 και η αφαίρεση άδειας τα 4 έτη (2η υποτροπή).
5. Παραβίαση Σηματοδότησης (Κόκκινο Φανάρι / STOP)
Η παραβίαση σταθερού ερυθρού φωτεινού σηματοδότη τιμωρείται με:
- Διοικητικό πρόστιμο €700.
- Επί τόπου αφαίρεση της άδειας οδήγησης για 60 ημέρες.
Για την παραβίαση της πινακίδας STOP (Ρ-2):
- Χωρίς πρόκληση ατυχήματος: Διοικητικό πρόστιμο €350 και αφαίρεση άδειας για 30 ημέρες (σύμφωνα με τις συγκριτικές περιλήψεις).
- Με πρόκληση τροχαίου ατυχήματος: Πρόστιμο €700 και αφαίρεση άδειας για 60 ημέρες.
- Σημείωση: Η παραβίαση της P-2 γενικά αναφέρεται και με πρόστιμο €700 και αφαίρεση άδειας για 30 ημέρες.
6. Παράνομη Στάθμευση και Παρακώλυση
Η στάθμευση σε κρίσιμα σημεία συνεπάγεται αυξημένες ποινές και άμεση απομάκρυνση.
- Στάθμευση σε θέση ΑμεΑ (Ρ-71, Ρ-72):
- Πρόστιμο: €150.
- Διοικητικό μέτρο: Αφαίρεση άδειας οδήγησης για 50 ημέρες (ή 60 ημέρες για άδεια και πινακίδες, σύμφωνα με άλλες αναφορές).
- Προβλέπεται άμεση απομάκρυνση του οχήματος.
- Στάση/Στάθμευση σε λεωφορειολωρίδες ή εμποδίζοντας ΜΜΜ (Ε3-Β):
- Πρόστιμο: €350.
- Αφαίρεση άδειας: 30 ημέρες (και στοιχεία κυκλοφορίας).
- Σημείωση: Αναφέρεται επίσης αφαίρεση άδειας για 70 ημέρες για παρακώλυση δημόσιας συγκοινωνίας.
- Παρακώλυση κίνησης σιδηροδρομικών/τροχιοδρομικών οχημάτων (Ε4):
- Πρόστιμο: €1.200.
- Αφαίρεση άδειας: 60 ημέρες.
- Επιπλέον: Φυλάκιση τουλάχιστον ενός (1) έτους και χρηματική ποινή έως €2.000.
7. Οδήγηση Χωρίς Άδεια Οδήγησης (Δίπλωμα)
Η οδήγηση χωρίς να κατέχει ο οδηγός την κατάλληλη ισχύουσα άδεια οδήγησης (Κατηγορία Ε4) τιμωρείται αυστηρά:
- Πρόστιμο: €1.000 (για επιβατηγά ΙΧ, ενώ για μοτοσικλέτες €500 και για Δ.Χ. €1.000).
- Αφαίρεση άδειας (εφόσον υπάρχει): 1 έτος (και στοιχείων κυκλοφορίας για 30 ημέρες).
- Ποινική κύρωση: Φυλάκιση έως 2 έτη.
Σε περίπτωση υποτροπής, το πρόστιμο αυξάνεται στα €2.000 (1η υποτροπή) και €4.000 (2η υποτροπή), ενώ η στέρηση του δικαιώματος απόκτησης άδειας μπορεί να φτάσει τα 8 έτη.
